Belangrijke informatie aanhoudende zomerperiode

De laatste maanden hebben we te maken met zeer droog en zeer warm weer. Dit heeft belangrijke gevolgen voor viswaterbeheerders en vraagt enige bijsturing van het beheer.

De aanhoudende warmte zorgt er voor dat de vijverwatertemperaturen zeer hoog blijven. Met de voorspelde hittegolf van volgende week zullen de watertemperaturen zelfs nog verder oplopen.

De beperkte neerslaghoeveelheden zorgen op kleinere en ondiepe vijvers ook voor een lagere verdunning en doorspoeling.

Dit heeft tot gevolg dat er de laatste weken veel hogere ammoniakwaarden gemeten worden ten gevolge van bovenstaande omstandigheden. In het AE-labo zijn er reeds 43 overschrijdingen van de norm voor visleven waargenomen enkel en alleen in juni.

Hoe komt ammoniak hoofdzakelijk in het water terecht?

Ammoniak komt hoofdzakelijk in het water terecht door de stofwisseling van vissen en wordt uitgescheiden door de kieuwen (+/-80%) en door ontlasting (+/- 20%).

Ammoniak is als gas in het water aanwezig. Een slechte nitrificatie (en/of slechte zuurstofhuishouding) zal het gehalte ammonium/ammoniak laten toenemen.

Waarom vormt ammoniak nu juist een probleem?

De hoeveelheid vrije ammoniak neemt toe naarmate de watertemperatuur hoger wordt en de pH van het vijverwater stijgt. Met de aanhoudende warme periode en het sterker ontwikkelen van de algendensiteit loopt zowel de watertemperatuur op als de pH (voornamelijk naar de avond). Bij een pH-stijging van 1 graad (bijvoorbeeld van 8 naar 9) neemt ammoniak 100x toe.

Hoe kan een te hoog ammoniakgehalte herkend worden?

Via een testkit kan men op een heel eenvoudige en snelle manier meten of er ammoniak aanwezig is in het water. Andere symptomen zijn sterk verlaagde vangsten (door een verlaagde visactiviteit), onrustige zwembewegingen, een verhoogde ademhaling, geknepen vinnen, vissen die in scholen hoog in de waterkolom zitten, een verhoogde slijmhuidproductie en in ernstige gevallen sterfte.

Lagere ammoniakconcentraties zijn op korte en middellange termijn eveneens schadelijk omdat de slijmhuid van de vissen aangetast wordt en de vissen ziektegevoeliger maakt.

Praktisch, wanneer loop ik een verhoogd risico?

U kan, zonder het ammoniakgehalte effectief te meten, via onderstaande oplijsting uitmaken of u een verhoogd risico loopt:

• Het waterpeil van de vijver is lager dan normaal.
• De vijver is maximaal 150 cm diep.
• Het vijverwater heeft een diepgroene of een afwijkende kleur (bruin, zwart of opeens heel helder).
• De visvangsten lopen plots sterk terug.
• De watertemperatuur overschrijdt 25°C.
• De pH overschrijdt 8,5.
• Het visbestand is hoog.
• Er is geen beluchter/ontgasser in de vijver aanwezig.
• De capaciteit van de beluchter(s)/ontgasser(s) is niet aangepast aan het vijvervolume of biomassa van het visbestand.

Praktisch, hoe snel ingrijpen.

Indien u in zich in de risicocategorie kan indelen of de maximumnorm wordt effectief overschreden bij meting onderneem dan het volgende:

• Tracht zoveel mogelijk te beluchten/ontgassen, zet elke beluchter in die beschikbaar is en dit ook gedurende de dag! Dus 24u/24u.
• Probeer de vijver door te spoelen met vers water. Dit mag grondwater zijn maar ook water van een nabijgelegen rivier of meer. Hoe hoger het debiet, hoe beter. Vergewis er u wel van dat het water van deugdelijke kwaliteit is.
• Verwijder dode vissen snel van het wateroppervlak.
• In uiterste nood kan een brandweerinterventie noodzakelijk zijn.

Aanbevelingen brandweerinterventie.

• Laat de pomp strategisch opstellen en  plaats de aanzuig op +/- 50 cm diepte (zeker niet op de bodem).
• Laat spuiten met een gebonden straal op maximaal debiet en druk.
• Indien er meerdere aansluitingen zijn, benut deze zeker.
• Laat de gebonden straal onder een helling van 15° in het water spuiten.
• Vermijd ten allen tijde dat er slib van de vijverbodem omgewoeld wordt.
• Vraag op voorhand welke kosten dergelijke interventie met zich meebrengt want dit kan soms tegenvallen.

Contacteer AE vrijblijvend bij vragen of twijfels bij uw viswaterbeheer.