Vrije ammoniak vormt steeds vaker een probleem.
De vijverwatertemperatuur in Vlaanderen wordt immers gemiddeld sneller hoger en blijft ook langer hoog.
Ook waterbloeien zijn vaak heviger en meer intens en deze zorgen ervoor dat de pH (zuurgraad) van het water vaak hoog oploopt tijdens lange zonnige dagen.
Zowel een hoge watertemperatuur als een hoge pH laat de hoeveelheid vrije ammoniak toenemen. Zelfs in vijvers waar een lagere organische belasting heerst kan daarom in deze periodes vrije ammoniak waargenomen worden.
Ammonium of Ammoniak, een broos evenwicht.
Ammonium wordt gevormd door de afbraak van stikstofhoudende organische verbindingen, zoals eiwitten (voer, slib en ander organisch afval) en door de stofwisseling van vissen (uitgescheiden door de kieuwen).
Normaal dient het ammoniumgehalte in niet-vervuilde wateren steeds laag te zijn. Een verhoogde waarde kan wijzen op een organische vervuiling van diverse aard. Dit kan een riooloverstort zijn, maar evenzeer een plotse algenmortaliteit of organisch bodemslib dat door najaarsomkering in de waterkolom terecht komt.
Ammonium vormt de basis voor de nitrificatiecyclus (door bacteriën) naar nitriet en naar nitraat. Indien onvoldoende zuurstof aanwezig is zal de laatste oxidatie naar nitraat niet of slechts beperkt plaatsvinden waardoor nitriet in het water aanwezig blijft.
Tussen ammonium en ammoniak heerst er een evenwicht waarbij een verschuiving optreedt van het minder giftige ammonium naar het zeer giftige ammoniak wanneer de watertemperatuur hoger wordt en de pH stijgt.
Wat is vrije ammoniak?
Vrije ammoniak of ammoniak is een cytotoxine en komt als opgelost gas voor in het vijverwater.
Ammoniak is in zeer lage aanwezigheid reeds dodelijk. De viswaternorm ligt op 0,02 mg/liter.
Eens er ammoniak gemeten wordt is het van belang dit zo snel mogelijk uit het water te wassen door te beluchten en het water te verdunnen via verversing of doorstroming met vers water. Zo wordt de bron van de verhoogde ammoniakwaarde verdund.
Deze maatregelen zijn vaak niet voldoende om een snelle ammoniakdaling te realiseren. De vijvervolumes zijn immers groot en de capaciteit van beluchting en verversing beperkt. Een snelle en directe binding is nodig (zie verder).
De zuurtegraad (pH) en de watertemperatuur spelen dus een belangrijke rol in de giftigheid van ammoniak. Hoe hoger de zuurtegraad en temperatuur van het water, hoe meer het evenwicht verschuift van ammonium naar ammoniak.
Hoe weet ik dat ammoniak een probleem vormt in mijn vijver?
Eens ammoniak in het water gemeten wordt heeft dit een invloed op het aanwezige visleven. Vissen worden trager en minder bijtlustig, hun slijmhuid wordt aangetast en dunner waardoor de vissen vatbaarder worden voor ziektes. In hogere concentratie zorgt ammoniak voor (massale) vissterfte.
De aanwezigheid van ammoniak kan dus opgemerkt worden door het visgedrag maar dan is het kwaad vaak al geschied.
Het is beter om regelmatig het aandeel ammonium/ammoniak te meten in de vijver. Dit kan zeer snel en eenvoudig met een druppeltestkit. Op deze manier kan de evolutie op regelmatige basis gemonitord worden.
Meet telkens ook pH en temperatuur om een correct beeld te krijgen.
De oplossing?
Essentieel om ammoniak te vermijden is een goed uitgevoerd viswaterbeheer. Maar ook dit geeft geen absolute zekerheid. Door de meer extreme omstandigheden zien we de laatste jaren frequenter ammoniakpieken optreden niet tegenstaande dat het viswaterbeheer toch perfect wordt uitgevoerd. In deze gevallen van overmacht kan Ammonia Reduce ingezet worden.
Ammonia Reduce is een gemodificeerd mineraal behandeld onder zeer hoge druk en hitte. Dit zorgt voor een unieke kristalmatrix die een maximale captatie en binding van ammoniak kan realiseren.
1 Kg Ammonia Reduce bindt maar liefst 20 gram ammoniak. Dit zorgt er dus voor dat er zeer snel kan ingegrepen worden. De extreme fijnheid geeft ook een zeer snelle werking/binding.
Zie ook https://aquaticengineers.be/producten/bio-ammonia/
Bij vragen rond dit onderwerp kan u steeds vrijblijvend contact met ons opnemen.
